تغذیه اصولی بعد از عمل تعویض مفصل زانو

تغذیه اصولی و صحیح بعد از عمل تعویض مفصل زانو چگونه باید باشد؟ آیا بعد از عمل تعویض مفصل زانو باید رژیم غذایی خاصی داشته باشیم؟ اکثر بیماران برای‌شان سؤال پیش می‌آید که بعد از عمل تعویض مفصل زانو نیاز به مراقبت‌های تغذیه‌ای می‌باشد یا خیر. در این مقاله قصد داریم به این موضوع بپردازیم، اگر شما هم به دنبال رژیم غذایی مناسبی برای بعد از عمل هستید برای خود یا اطرافیانتان هستید پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

یکی از شایع‌ترین دلایل عمل جراحی تعویض مفصل زانو درد ناشی از بیماری آرتریت می‌باشد. این نوع جراحی به بهبود دامنه حرکتی و تسکین درد بیمار کمک می‌کند. برای اینکه بدانید گزینه‌ی مناسبی برای جراحی هستید باید به دکتر متخصص ارتوپدی مراجعه کنید. دکتر بعد از انجام معاینات و بررسی‌های لازم با تشخیص خودش شما را جراحی می‌کند یا با روش‌های غیر جراحی درمان‌تان را مدیریت می‌کند.

مناسب‌ترین گزینه برای انجام این جراحی، بیمارانی هستند که از آرتریت شدید رنج می‌برند و هنوز مفصل زانوشان به طور کامل تخریب نشده است. زیرا عضلات و ماهیچه‌های اطراف زانو باید به اندازه‌ی کافی محکم باشند، تا دوره نقاهت با موفقیت پشت سر گذاشته شود.

جراحی تعویض مفصل زانو چگونه انجام می‌شود؟

برای انتخاب نوع جراحی تعویض مفصل زانو، فوق تخصص زانو باید میزان درگیری مفصل زانو تشخیص دهد. جراحی تعویض مفصل زانو به چند روش انجام می‌شود، کامل و جزئی، همانطور که ذکر شد دکتر باید تشخیص دهد کدام نوع برای بیمار مناسب‌تر می باشد.

مفاصل مصنوعی، عملکردی طبیعی دارند و اغلب بسته به شرایط و نحوه استفاده، طول عمری بین 20 تا 25 سال را دارند. ولی اگر مفصل در طول زندگی فرد دچار اضافه بار بیش از حد ناشی از اضافه وزن، تمرین شدید فیزیکی و غیره شود دچار شکستگی، دررفتگی یا جداشدگی می‌شود.

هنگامی که این اتفاق برای بیمار می‌افتد جراح زانو توصیه می‌کند که عمل تجدید جراحی زانو داشته باشد.

وقتی بیمار نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو داشته باشد ، زانوهایش به شکل پرانتزی یا ضربدری می‌شود. پروتز زانو یا همان مفصل مصنوعی، با تاثیر بر ‏مفصل ران باعث تصحیح حالت ضربدری یا پرانتز زانو می‌شود.

جراحی تعویض مفصل زانو چگونه انجام می‌شود؟

بدون شک پس از قرار دادن پروتز زانو ، تحرک مفصل بهبود می‌یابد، اما با قراردادن پروتز بیمار بهبودی نمی‌یابد. مراقبت‌های بعد از عمل تاثیر بسیار زیادی در بهبودی دارد، همچنین پس از بهبودی از جراحی، تقویت استخوان‌ها و ساختارهای عضلات ضروری خواهد بود.

راه رفتن با عصا یا واکر برای ۴ تا ۶ هفته پس از عمل جراحی توصیه می‌شود. این طبیعی است که در ابتدا قوس مفصلی کامل نباشد، اما به تدریج متوجه پیشرفت توانبخشی می‌شوید.

مراقبت‌های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو باید چگونه باشد؟

همانطور که بالا اشاره کردیم با قراردادن مفصل مصنوعی بهبودی حاصل نمی‌شود، انجام مراقبت‌های لازم بعد از عمل تعویض مفصل زانو، برای بهبودی توسط بیمار ضرروی می‌باشد. طول دوره بهبودی هر فرد متفاوت است. اما معمولاً لازم است بیمار بین ۳ تا ۶ هفته منتظر بماند تا فعالیت‌های عادی و روزمره زندگی خود را دوباره ادامه دهد.

اکثر بیماران بعد از عمل ، درد و تورم دارند. داروهای ضد درد می‌تواند این ناراحتی را کنترل کند . از آنجا که بعد از این عمل جراحی امکان تشکیل لخته خون وجود دارد ، پزشک ممکن است برای بیمار داروهایی برای جلوگیری از تشکیل لخته خون نیز تجویز کند.

پس از انجام عمل جراحی، تا زمانی که مفصل ، بهبود یابد ، حرکت کردن مشکل خواهد بود و بیمار ممکن است برای راه رفتن ، به عصای زیر بغل برای راه رفتن نیاز داشته باشد .

مراقبت‌های بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

در همان زمان نیاز به فیزیوتراپی و تمریناتی برای تقویت زانو دارد. پزشک و فیزیوتراپ همچنین به بیمار در مورد فعالیت‌هایی که برایش خطرناک نیست راهنمایی‌های لازم را ارائه می‌دهند.

فیزیوتراپیست تمرینات را برای به حداکثر رساندن قابلیت زانو به بیمار آموزش خواهد داد.

رعایت نکات توصیه شده توسط پزشک و انجام اصولی و درست حرکات و امور روزمره می‌تواند نقش کلیدی در بهبودی داشته باشد.

برخی از مراقبت‌هایی که در  دوره نقاهت توصیه می‌شوند عبارتند از:

• مراقبت از زخم‌ها.
• تعویض پانسمان‌ها.
• برنامه منظم توانبخشی یا فیزیوتراپی.
• برنامه پیاده‌روی و راه رفتن در خانه.
• مصرف دقیق و منظم داروهای تجویز شده توسط پزشک.
• رژیم غذایی مناسب، سرشار از فیبر و انواع ویتامین و املاح معدنی.

بیشتر بدانید: قیمت و هزینه عمل تعویض مفصل زانو چقدر است؟

بعد جراحی تعویض مفصل زانو چی بخوریم؟

جراح زانو بعد از عمل جراحی یکی از مراقبت‌ها را رژیم غذایی مناسب که سرشار از فیبر و انواع ویتامین و املاح معدنی می باشد و مانع از یبوست بعد از عمل جراحی می‌شود، را به بیمار توصیه می‌کند.

ضمن تاكيد كه بر لاغر شدن و رژيم‌هاى لاغرى در بيماران چاق، در ايّام نقاهت بايد پروتئين و انرژى كافى براى بيمار تامين شود و در صورت نياز، كم‌خونى بيمار درمان و خون مورد نياز تزريق شود.

 غذاها و داروهاى خونساز و آهن و ويتامين‌ها و به‌ويژه ويتامين C در حد كافى در رژيم تغذيه بيمار موجود باشد. تا سيستم ايمنى بيمار در برابر عفونت و شوك تروماى جراحى مقاومت كافى داشته باشد.

تغذیه مناسب برای بهبودی شما ضروری است. خوردن وعده‌های غذایی و میان وعده‌های مناسب به شما کمک می‌کند تا به سرعت بهبود یابید و کمک می‌کند تا احساس بهتری داشته باشید. آنچه می‌خورید بر بهبودی شما تأثیر می‌گذارد.

باور اکثر مردم این است که مصرف غذاهایی مانند کله پاچه، قلم و پای مرغ و … در استخوان‌سازی بدن تاثیر بسیاری دارند و برای بازسازی استخوان‌ها و استحکام آن‌ها بسیار مفید هستند. اما باید بگوییم که این باور کاملا اشتباه بوده و هیچ سندیت علمی دال بر این موضوع وجود ندارد.

این گونه غذاها نه تنها موجب استحکام استخوان‌های بدن نمی‌شوند. بلکه باعث افزایش چربی خون بیماران شده و منجر به چاقی آنها نیز می‌شود. اضافه وزن باعث وارد آمدن فشار بیش از حد به مفصل زانو شده و روند درمان آن را کند می‌کند. بنابراین مصرف این غذاها به هیچ یک از بیماران به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

خوردن غذاهای سرشار از مواد مغذی زیر برای بهبودی شما مهم است.

بعد از عمل تعویض مفصل زانو باید چه بخوریم؟

ویتامین C؛ تغذیه پس از جراحی تعویض مفصل زانو

ویتامین C یک ماده ضروری برای بدن پس از جراحی محسوب می‌شود. مصرف ویتامین C به این دلیل توصیه می‌شود که سیستم ایمنی بدن بیمار در برابر انواع عفونت‌ها و سایر آسیب‌دیدگی‌های جراحی مقاوم شده و از ورود عفونت به داخل بدن نیز پیشگیری شود.

غذاهای غنی از ویتامین C‌ عبارتند از: فلفل شیرین، فلفل دلمه ای، مرکبات، سیب زمینی، کیوی و انواع توت‌ها و …

کلسیم

کلسیم در استحکام استخوان‌ها نقشی اساسی دارد و می‌توان آن را از مواد لبنی مانند شیر و پنیر و ماست و .. دریافت کرد. در این مورد هم کپسول‌های خوراکی حاوی کلسیم موجود هستند که با مشورت پزشک می‌توان آنها را مصرف کرد و بدین ترتیب کلسیم مورد نیاز بدن را جبران کرد.

نقش پروتئین در تغذیه بعد از عمل تعویض مفصل زانو

پروتئین نه تنها برای ساخت عضلات مفید می‌باشد بلکه یک ماده حیاتی برای استخوان‌ها نیز محسوب می‌شود. مواد غذایی که به اکثر بیماران توصیه می‌شود، لبنیات و گوشت و میوه و سبزیجات است. منظور از گوشت، انواع گوشت قرمز، سفید و ماهی می‌باشد که تامین کننده پروتئین مورد نیاز بدن بیمار باشد.

علاوه بر گوشت، تخم مرغ و غذاهای دریایی، سویا و آجیل نیز حاوی مقادیر زیادی پروتئین هستند.

فیبر و کربوهیدرات‌ها

جهت پیشگیری از یبوست؛ که یکی از مشکلات شایع اکثر بیماران، پس از جراحی تعویض مفصل زانو می‌باشد، مصرف مواد غذایی فیبردار مانند آلو، لوبیا، حبوبات، گلابی، جوی دو سر و نان تهیه شده از غلات است.

کربوهیدرات ها نیز از مواد غذایی اساسی مورد نیاز بدن محسوب می‌شوند، از بی‌رمق شدن و خستگی عضلات جلوگیری می‌کنند. با مصرف کافی مواد غذایی حاوی کربوهیدرات می‌توانید روند بهبودی خود را سرعت ببخشید.

ویتامین A چه نقشی در تغذیه بعد از عمل تعویض مفصل زانو دارد؟

ویتامین A پس از جراحی تاثیر بسیار زیادی روی التیام زخم دارد و باعث بهبودی و ترمیم بافت‌های بدن می‌شود. مواد غذایی حاوی ویتامین A شامل سبزیجات سبز تیره و هویج و کلم بروکلی و اسفناج و جگر و…می‌باشد.

نقش ویتامین A چه نقشی در رژیم غذایی بعد از عمل

آهن

پزشک ضمن تاکید بر کاهش وزن بیمار پس از جراحی تعویض مفصل زانو، مصرف مواد غذایی خون‌ساز را نیز توصیه می‌کند. مواد غذایی خون‌ساز برای بدن بیمار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در صورت ابتلای بیمار به کم خونی باید سعی شود در رژیم غذایی او منابع غنی از آهن و سایر ویتامین‌ها به خصوص ویتامین C موجود باشد. حتی بیمار می‌تواند از داروهای خونساز و آهن نیز استفاده کند. در صورت کم‌خونی شدید ممکن است به بیمار خون نیز تزریق شود.

غذاهای پوره شده

پس از جراحی هنگامی که بدن شما قادر به تحمل مایعات باشد می‌توانید مصرف غذاهای پوره شده و نرم را نیز شروع کنید. برای این منظور غذاهایی را انتخاب کنید که به راحتی پوره میشوند. مانند ماهی و گوشت بدون چربی، تخم مرغ، لوبیا و میوه های نرم و پخته شده.

چربی خوراکی

بدن انسان بعد از جراحی تعویض مفصل زانو به نوعی اسید چرب به نام امگا3 نیاز دارد که از طریق مصرف ماهی می‌توان آن را تامین کرد. همچنین می‌توان از کپسول‌های روغن ماهی نیز استفاده کرد.

آیا مصرف غذاهای فرآوری شده مانعی ندارد؟

این گونه غذاها بیش از حد پردازش شده و پخته شده‌اند و خاصیت اصلی خود را از دست داده‌اند. در این روش به مواد غذایی چربی و نمک فراوان اضافه می‌شود که ناسالم بوده و برای بدن بسیار مضر می‌باشد. به عنوان مثال ماهی‌های یخ‌زده و ناگت مرغ جزء غذاهای فرآوری شده محسوب می‌شوند و در رژزیم تغذیه بعد از عمل تعویض مفصل زانو  مصرف آن به بیمار توصیه نمی‌شود.

پس از مشورت با پزشک و با توجه به میزان تحمل بدن خود می توانید مصرف غذاهای جامد را نیز شروع کنید.

با مصرف مواد غذایی ذکر شده نه تنها به بهبود زخم جراحی و جوش خوردن استخوان کمک می‌کنیم بلکه شاهد افزایش وزن و زانو درد نیز نخواهیم بود.

توصیه‌های مهم در تغذیه بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

در تغذیه قبل و بعد از جراحی تعویض مفصل زانو باید بیماری‌هایی چون دیابت را نیز در نظر گرفت. کنترل قند نیز در بیماران مبتلا به دیابت نیز از اهمیت بسیاری برخوردار می‌باشد.

توصیه‌های مهم در رژیم غذایی بعد از عمل

تاکید می‌شود از مصرف نوشیدنی‌های قندی و مواد غذایی شیرین و حاوی قند اکیداً پرهیز شود. زیرا قند بالا مانع از ترمیم زخم ناشی از جراحی می شود و زخم عاملی برای ورود میکروب به بدن است.

باید توجه داشته باشید که کم اشتهایی و حالت تهوع تا چند روز پس از جراحی کاملا طبیعی می باشد، ممکن است ناشی از عواملی مانند محیط بیمارستان و عوارض مصرف داروهای تجویزی پزشک باشد.

چنانچه مشکل بی‌اشتهایی بیمار تا مدت‌ها پس از تعویض مفصل زانو برطرف نشد، با توجه به فشار خون و قند خون بیمار و نتیجه آزمایش‌هایی که از بیمار گرفته شده‌است، تغذیه‌ی بیمار از طریق سرم‌های تزریقی و قندی و نمکی تامین می‌شود.

بیمار باید سعی کند در طول روز میوه و سبزیجات فراوان و حاوی آهن مصرف کند. آب کافی بنوشد و از مصرف مشروبات الکلی نیز خودداری کند. مصرف قهوه را نیز به حداقل برساند.

سیگار نیز در تضعیف سیستم ایمنی بدن نقشی اساسی دارد و مقاومت بدن را در برابر انواع میکروب‌ها و عفونت‌ها کاهش می‌دهد. بنابراین بهتر است که بیمار چند هفته قبل از جراحی و چند هفته پس از جراحی تعویض مفصل زانو سیگار را ترک نماید.

خلاصه مطلب

با قراردادن مفصل مصنوعی بهبودی حاصل نمی‌شود، انجام مراقبت‌های لازم بعد عمل جراحی برای بهبودی توسط بیمار ضرروی می‌باشد. تغذیه گزینه مراقبتی ضروری در طول دوره نقاهت می‌باشد. قدری بی اشتهایی تا چند هفته بعد از عمل طبیعی است.

پس از انجام مراقبت‌های ذکر شده در این مقاله اگر در مورد علائم‌، خطرات، عوارض و ورزش‌های پیشرفته تقویتی سولات خاصی دارید می‌توانید به دکتر جراح زانو حاذق مراجعه کنید. می‌توانید با تماس با مطب، یا از طریق نظرات سوالات خود را از دکتر حسین حاجی تقی برای اطمینان بیشتر بپرسید.